Prelegenci w sesjach plenarnych:
Dr Elizabeth Pienkos
Licencjonowana psycholożka kliniczna, adiunktka na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Duquesne (USA). Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na fenomenologii schizofrenii – wykorzystuje metody jakościowe do eksploracji mechanizmów i cech tego oraz innych zaburzeń psychicznych. Wspólnie z prof. Louisem Sassem jest współautorką narzędzia Examination of Anomalous World Experience (Sass, Pienkos i in., 2017) – półustrukturyzowanego wywiadu fenomenologicznego badającego zmiany w przeżywaniu świata u osób z doświadczeniem schizofrenii. W najnowszych publikacjach (Pienkos, 2023) skupia się na osadzeniu fenomenologicznej psychopatologii w kontekście społecznym, kulturowym i historycznym, rozwijając modele, które uwzględniają zakorzenienie podmiotowości w świecie międzyludzkim. Dr Pienkos weźmie udział w formie zdalnej w warsztacie przedkonferencyjnym który na żywo poprowadzi Jasper Feyaerts
Warsztat przedkonferencyjny: Wprowadzenie do EAWE – Badanie Nieprawidłowego Doświadczenia Świata (Examination of Anomalous World Experience)
Strzeszczenie
Warsztat poświęcony będzie wprowadzeniu do narzędzia EAWE (Examination of Anomalous World Experience) – szczegółowego, częściowo ustrukturyzowanego wywiadu służącego eksploracji subiektywnego przeżywania świata przez osobę doświadczającą zaburzeń psychicznych. EAWE wywodzi się z tradycji fenomenologicznej psychopatologii, która koncentruje się nie na objawach jako zewnętrznych manifestacjach, lecz na jakościowych przemianach w strukturze doświadczenia.
Zaburzenia ze spektrum schizofrenii są związane z nieprawidłowym doświadczaniem self i wiążą się z poważnymi zakłóceniami w sposobie, w jaki jednostka konstytuuje relację ze światem, innymi ludźmi i samą sobą. EAWE umożliwia uchwycenie tych subtelnych, często trudnych do wyrażenia zmian poprzez pogłębiony dialog, który nie tylko odsłania anomalie percepcji, myślenia czy relacyjności, ale także pozwala zrozumieć ich egzystencjalne znaczenie.
Narzędzie bada sześć kluczowych wymiarów subiektywności:
1. Doświadczenie przestrzeni i przedmiotów – zmiany w percepcji otoczenia, poczucie obcości lub „rozpadu” świata rzeczy.
2. Doświadczenie czasu i zdarzeń – zaburzenia ciągłości, rytmu i znaczenia wydarzeń.
3. Relacje z innymi osobami – trudności w rozpoznawaniu intencji, poczucie oddzielenia lub przenikania granic interpersonalnych.
4. Doświadczenie języka – zakłócenia w komunikacji, znaczeniu słów, poczucie „dziwności” języka.
5. Odbiór atmosfery – zmiany w afektywnym odbiorze sytuacji, poczucie napięcia, zagrożenia lub nierealności.
6. Orientacja egzystencjalna – pytania o sens, tożsamość, obecność w świecie.
Warsztat skierowany jest do osób zainteresowanych pogłębionym rozumieniem doświadczenia psychozy, w szczególności w kontekście klinicznym, diagnostycznym i terapeutycznym. Uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z teoretycznymi podstawami EAWE, strukturą wywiadu oraz przykładami jego zastosowania w praktyce.
Jasper Feyaerts, PhD
Jest adiunktem psychologii klinicznej na Wydziale Psychologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu w Gandawie w Belgii. Jego główne zainteresowania badawcze obejmują fenomenologiczne studium psychozy, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń poczucia jaźni (self disorder) oraz urojeń. Stara się integrować podejście fenomenologiczne w badaniach nad psychozą z uwzględnieniem diagnostyki, etiologii, modeli obliczeniowych, prognozowania oraz terapii w badaniach nad psychozą. Obszarem jego zainteresowań jest także filozofia psychiatrii. Jest współorganizatorem odbywającej się co dwa lata konferencji Too Mad to be True - wydarzenia gromadzącego filozofów, osoby z doświadczeniem choroby psychicznej, pacjentów, badaczy akademickich i klinicystów wokół tematu szaleństwa. Na konferencji poprowadzi warsztat przedkonferencyjny oraz wystąpienie jako główny prelegent.
Warsztat przedkonferencyjny: Wprowadzenie do EAWE – Badanie Nieprawidłowego Doświadczenia Świata (Examination of Anomalous World Experience)
Strzeszczenie
Warsztat poświęcony będzie wprowadzeniu do narzędzia EAWE (Examination of Anomalous World Experience) – szczegółowego, częściowo ustrukturyzowanego wywiadu służącego eksploracji subiektywnego przeżywania świata przez osobę doświadczającą zaburzeń psychicznych. EAWE wywodzi się z tradycji fenomenologicznej psychopatologii, która koncentruje się nie na objawach jako zewnętrznych manifestacjach, lecz na jakościowych przemianach w strukturze doświadczenia.
Zaburzenia ze spektrum schizofrenii są związane z nieprawidłowym doświadczaniem self i wiążą się z poważnymi zakłóceniami w sposobie, w jaki jednostka konstytuuje relację ze światem, innymi ludźmi i samą sobą. EAWE umożliwia uchwycenie tych subtelnych, często trudnych do wyrażenia zmian poprzez pogłębiony dialog, który nie tylko odsłania anomalie percepcji, myślenia czy relacyjności, ale także pozwala zrozumieć ich egzystencjalne znaczenie.
Narzędzie bada sześć kluczowych wymiarów subiektywności:
1. Doświadczenie przestrzeni i przedmiotów – zmiany w percepcji otoczenia, poczucie obcości lub „rozpadu” świata rzeczy.
2. Doświadczenie czasu i zdarzeń – zaburzenia ciągłości, rytmu i znaczenia wydarzeń.
3. Relacje z innymi osobami – trudności w rozpoznawaniu intencji, poczucie oddzielenia lub przenikania granic interpersonalnych.
4. Doświadczenie języka – zakłócenia w komunikacji, znaczeniu słów, poczucie „dziwności” języka.
5. Odbiór atmosfery – zmiany w afektywnym odbiorze sytuacji, poczucie napięcia, zagrożenia lub nierealności.
6. Orientacja egzystencjalna – pytania o sens, tożsamość, obecność w świecie.
Warsztat skierowany jest do osób zainteresowanych pogłębionym rozumieniem doświadczenia psychozy, w szczególności w kontekście klinicznym, diagnostycznym i terapeutycznym. Uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z teoretycznymi podstawami EAWE, strukturą wywiadu oraz przykładami jego zastosowania w praktyce.
Wykład: Zaburzenia doświadczania self w spektrum schizofrenii – aktualny stan wiedzy, wyzwania i nowe kierunki
Strzeszczenie
Zaburzenia doświadczania self są coraz częściej postrzegane jako centralna cecha fenotypowa zaburzeń ze spektrum schizofrenii. W wystąpieniu zostanie przedstawiony wstępny przegląd oraz krytyczna analiza najbardziej wpływowego obecnie modelu zmienionej samoświadomości w schizofrenii – fenomenologicznego modelu zaburzenia podstawowego self (basic self disorder), znanego jako model zaburzenia ipseity (IDM).
Prelegent wyjaśni, jakie rozumienie self zakłada ten model oraz jaką rolę patogenetyczną przypisuje się mu w schizofrenii. Następnie omówi trafność i ograniczenia modelu w kontekście klinicznej różnorodności i zmienności zaburzeń świadomości siebie i świata, typowych dla spektrum schizofrenii.
Wystąpienie przedstawi znaczenie koncepcji zaburzeń doświadczania self dla dalszych badań, praktyki terapeutycznej oraz dla ogólnego rozumienia tych szczególnych doświadczeń.
Dr hab. Olga Sakson-Obada Prof. UAM
Jest psycholożką i psychoanalityczką, pracującą na Wydziale Psychologii i Kognitywistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należy do Warszawskiego Koła Psychoanalizy, działającego w ramach New Lacanian School. Jej badania koncentrują się na zaburzeniach w doświadczaniu własnego ciała. Jest autorką koncepcji Ja cielesnego, która opisuje rozwój tego aspektu osobowości, jego możliwe zaburzenia oraz rolę, jaką pełni w regulowaniu ludzkich zachowań.W ostatnich latach zajmuje się badaniem zakłóceń Ja cielesnego u osób z diagnozą schizofrenii. Opublikowała wiele prac naukowych, w tym monografię pt. Ja cielesne w schizofrenii
Na konferencji przedstawi wystąpienie pt. „Ciało jako terra incognita – zaburzenia doświadczania ciała u osób z diagnozą schizofrenii„
Strzeszczenie
Zgodnie z tezą Jacquesa Lacana „świat człowieka — zakładając, że ten świat ma znaczenie, czyli jego Umwelt, to, co go otacza — on ucieleśnia i czyni z tego obraz w kontekście własnego ciała”. Oznacza to, że nasz stosunek do świata, a więc podmiotowy sens zdarzeń, które napotykamy w życiu, zakorzeniony jest w doświadczeniu cielesnym. W tym ujęciu, wywiedzionym z obserwacji klinicznych, osoby z diagnozą schizofrenii doświadczają zakłóceń w doświadczaniu własnego ciała, co prowadzi nie tylko do rozbicia tożsamości, lecz także do utraty naturalnego punktu odniesienia wobec rzeczywistości. Zgodnie z koncepcją objawów podstawowych, subtelne, lecz klinicznie znaczące symptomy braku upodmiotowienia ciała obecne są na długo przed wybuchem pełnoobjawowej psychozy. Jednak w momencie wybuchu choroby — w ramach tzw. progresji symptomatycznej — początkowo niejasne i niezrozumiałe doznania cielesne zaczynają narzucać się jednostce w sposób gwałtowny i obcy, nierzadko uzyskując urojeniową interpretację. W trakcie wykładu powyższe założenia zostaną zilustrowane dwoma przejawami zakłóconego upodmiotowienia ciała w schizofrenii: cenestopatią oraz tzw. fenomenami lustra. W oparciu o wyniki badań autorki przybliżona zostanie struktura tych zakłóceń, a tym samym ich znaczenie diagnostyczne. Zaproponowany zostanie również kierunek pracy psychoanalitycznej — skoncentrowanej na wynalezieniu sposobów wspierających proces „zadomowienia się” w ciele, czemu sprzyja proces identyfikacji i konsolidacji tożsamości.
Dr Mira Marcinów
Filozofka, psycholożka, pisarka. Autorka książek: „Szaleństwo jako wybór” (2012), „Niezabliźniona rana Narcyza” (2018) (wraz z B. Dobroczyńskim), „Historia polskiego szaleństwa. Studium melancholii” (2018) oraz „Bezmatek” (2020), za którą otrzymała Paszport Polityki i nagrodę popkulturową MISIE, a także nominacje do Nagrody Literackiej Nike, Odkryć Empiku, Nagrody Conrada oraz O!Lśnienia Onetu. Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie obroniła doktorat z psychologii. Laureatka Nagrody Premiera za rozprawę doktorską, stypendium Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Nagrody Jerzego Perzanowskiego oraz Stypendium naukowego dla wybitnych młodych naukowców, Finalistka Nagrody Naukowej „Polityki”. Współzałożycielka i kierowniczka (2019-2021) Ośrodka Myśli Psychoanalitycznej w Polskiej Akademii Nauk. Pisze teksty dla teatru (Münchner Kammerspiele Theater, Teatr Studio, Teatr Dramatyczny czy Teatr Żydowski) i muzeów (Galeria Zachęta, Wirtualne Muzea Małopolski, Królikarnia). Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, gdzie przygotowuje pracę habilitacyjną dotyczącą dziejów histerii w polskiej myśli psychiatrycznej.
Na konferencji przedstawi wystąpienie pt. „Poczucie „ja” i sprawstwa w psychozie histerycznej.”
Strzeszczenie
Histeria, charakteryzowana przede wszystkim przez objawy konwersyjne i dysocjacyjne, w swojej najbardziej nasilonej postaci może przyjmować objawy psychotyczne. Tego rodzaju symptomatologia była omawiana od początku XIX wieku i została zdefiniowana jako „psychoza histeryczna” przez Hollendera i Hirscha w 1964 roku. Mimo że obecnie obowiązujące podręczniki diagnostyki psychiatrycznej nie obejmują tej jednostki nozograficznej, to w praktyce klinicznej termin ten jest wciąż używany.
Niniejsza wykład jest narracyjnym przeglądem literatury na temat psychozy histerycznej (do października 2025 roku) ze szczególnym uwzględnieniem podejścia fenomenologicznego. W pierwszej części wystąpienia odwołam się do zestawu cech diagnostycznych przypisywanych tej jednostce i jej odróżnieniu zarówno od schizofrenii, jak i od psychozy reaktywnej. W drugiej części skoncentruję się na poczuciu „ja” i sprawstwa osób tak diagnozowanych. Zrozumienie psychozy histerycznej na głębszym poziomie możliwe będzie dzięki zastosowaniu narzędzi metodologicznych z obszaru fenomenologii psychopatologii. Na koniec przedstawię wnioski płynące z przeglądu literatury dotyczącej badania podstawowych struktur doświadczenia dla zrozumienia psychozy histerycznej.
Mgr Marcin Żółtowski
Doktorant na Uniwersytecie Warszawskim, socjolog i pracownik socjalny. Zaangażowany w działania na rzecz grup marginalizowanych i wykluczonych społecznie. W swojej pracy łączy wiedzę akademicką z praktyką terenową, wspierając osoby w kryzysie bezdomności, migrantów, pacjentów psychiatrycznych. Związany z Amnesty International, prowadził warsztaty, szkolenia i działania rzecznicze, promując równość, sprawiedliwość społeczną i prawa człowieka w różnych środowiskach. Osoba z wieloletnim doświadczeniem psychozy. Wybrane publikacje: 1. Epistemologiczna i polityczna ideologiczność psychiatrii w obliczu epidemii chorób psychicznych, https://stanrzeczy.edu.pl/index.php/srz/article/view/491 2. Psychiatryzacja w języku, czyli o kim i jak w rzeczywistości mówimy, https://rownosc.eu/psychiatryzacja-w-jezyku-czyli-o-kim-i-jak-w-rzeczywistosci-mowimy/
Na konferencji przedstawi wystąpienie pt. „Psychoza jako proces rozpadu tożsamości„
Strzeszczenie
Wystąpienie podejmuje problematykę psychozy jako doświadczenia, które wykracza poza ramy medycznych kategorii i redukcjonistycznych ujęć psychiatrii. Autor wskazuje, że psychoza nie jest jedynie zbiorem objawów neurobiologicznych czy psychologicznych, lecz doświadczeniem totalnym, obejmującym wszystkie wymiary życia jednostki – biologiczny, psychiczny i społeczny. Szczególną uwagę poświęcono wymiarowi społecznemu, często pomijanemu w praktyce klinicznej, a kluczowemu dla zrozumienia trajektorii życia osób z diagnozą schizofrenii czy innych psychoz.
Wraz z rozwojem psychiatrii powstała nowa kategoria społeczna – „pacjent psychiatryczny” – która nie tylko opisuje stan zdrowia, lecz także kształtuje tożsamość i pozycję jednostki w społeczeństwie. Stygmatyzacja i wykluczenie prowadzą do podwójnej izolacji: z jednej strony wynikającej z samego doświadczenia psychozy, z drugiej – z reakcji otoczenia, które redukuje osobę do roli chorego. Proces ten przybiera formę wykluczenia epistemologicznego: unieważnienia przeżyć, myśli i emocji jako „nierealnych” czy „bezsensownych”. Tym samym odbiera się jednostce prawo do interpretacji własnej egzystencji i nadawania znaczenia własnym doświadczeniom.
Zdrowienie w psychozie nie jest prostym powrotem do wcześniejszej „normalności”, lecz długotrwałą próbą odbudowy tożsamości i odzyskania podmiotowości. Każdy krok w stronę samostanowienia – powrót do pracy, relacji, decydowania o sobie – staje się aktem oporu wobec narzuconej roli pacjenta. W tym procesie rodzi się nowe Ja, które obejmuje zarówno doświadczenia cierpienia, jak i wzrostu, i które nie daje się sprowadzić do opozycji „zdrowe–chore”.
Ponadto swój udział jako prelegenci potwierdzili:
Dr hab. Katarzyna Prot-Klinger, prof. APS
Katarzyna Prot-Klinger, dr hab. n. med. - psychiatrka i psychoterapeutka, analityczka grupowa. Od wielu lat zajmuje się badaniami nad psychologicznymi konserwacjami traumy. W kontekście indywidualnym specjalny obszar zainteresowań stanowią osoby, które przeżyły traumę w dzieciństwie. Od lat prowadzi terapię indywidualną i grupową Ocalałych z Holokaustu. Z tematem tym wiąże się zainteresowanie psychozą jako reakcją na wydarzenie traumatyczne. W swoich pracach odnosi się także do procesów społecznych związanych reakcją zbiorową na wydarzenie traumatyczne. Opublikowała szereg artykułów związanych z tą tematyką oraz książkę „Życie po Zagładzie. Skutki traumy u ocalałych z Holocaustu - świadectwa z Polski i Rumunii.” Jest profesorem na Wydziale Psychologii Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
Dr n. med Radosław Tomalski
Specjalista psychiatra, psychoterapeuta i superwizor Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz konsultant EMDR Europe. Prezes Polskiego Towarzystwa na rzecz Psychologicznego i Społecznego Podejścia do Psychoz. Jest mentorem i przedstawicielem ESTD na Polskę. Od wielu lat związany z oddziałem dziennym psychiatrycznym CZP Feniks w Sosnowcu, gdzie kieruje atestowanym przez SNP PTP programem stażu do certyfikatu psychoterapeuty. Jest kierownikiem specjalistycznego kursu akredytowanego przez SNP PTP - Szkoła Psychoterapii Psychoz. Prowadzi liczne szkolenia z zakresu diagnozy i terapii traumy, psychoterapii poważnych zaburzeń psychicznych, a także doświadczenia halucynacji słuchowych słownych. Współprowadzi seminarium dla superwizorów aplikantów akredytowane przez SNP PTP. Autor i współautor licznych publikacji naukowych jako wynik współpracy z Centrum Badań nad Trauma i Dysocjacją przy Uniwersytecie Ignatianum.
Dr hab. Igor Pietkiewicz
Samodzielny pracownik naukowy zatrudniony na stanowisku badawczym w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, kierownik Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją (CBTD), psychoterapeuta i superwizor psychoterapii. Wcześniej, do 2022 roku, pracował na stanowisku profesora Uniwersytetu SWPS na Wydziale Psychologii w Katowicach. Był założycielem i pełnił funkcję kierownika Pracowni Badań Jakościowych (QualLab) i przewodniczącego Wydziałowej Komisji ds. Etyki Badań. Od wielu lat jest mentorem i członkiem zarządu European Society for Trauma & Dissociation (www.estd.org), a obecnie pełni funkcję przewodniczącego tego Towarzystwa. W obszarze naukowym, zajmuje się wpływem kultury na zdrowie i radzenie sobie z trudnościami oraz wykorzystywaniem dostępnych zasobów. Prowadził projekty finansowane przez Narodowe Centrum Nauki, w których eksplorował zmiany świadomości (depersonalizację i derealizację) oraz obrazy kliniczne osób, które były poddawane wcześniej egzorcyzmom. Był promotorem prac magisterskich i doktorskich w dziedzinie psychologii. Uzyskał certyfikat psychoterapeuty i superwizora Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Europejski Certyfikat Psychoterapeuty, certyfikat Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej, certyfikat terapeuty i konsultanta EMDR Europe. Przez wiele lat pracował klinicznie w Dziennym Oddziale Psychiatrycznym w Sosnowcu, gdzie prowadził kwalifikację do terapii, psychoterapię grupową, superwizował terapeutów i koordynował program stażu do certyfikatu psychoterapeuty akredytowany przez SNP PTP. Obecnie prowadzi praktykę prywatną w Katowicach, gdzie konsultuje i leczy głównie osoby dorosłe z doświadczeniami traumy złożonej.
Mgr Ewelina Łoboz
Psycholog, certyfikowany psychoterapeuta i superwizor aplikant Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (nr 261); wykładowca na kierunku psychologia na Uniwersytecie SWPS w Katowicach; posiada ponad 10-letnie doświadczenie pracy w oddziale dziennym psychiatrycznym, głównie z pacjentami psychotycznymi; obecnie w trakcie procedury do uzyskania tytułu superwizora aplikanta.
Mgr Roma Bajzert
Psycholożka, psychoterapeutka oraz superwizorka Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Liderka grupy Balinta oraz specjalistka terapii środowiskowej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Pracuje w podejściu psychodynamicznym ( MBT), łącząc tę perspektywę z humanistyczno-egzystencjalnym rozumieniem człowieka. W obszarze zainteresowań znajdują się głównie teorie więzi oraz psychospołeczne teorie rozwoju, a szczególnie ich praktyczne zastosowanie i kliniczne konsekwencje w leczeniu. Posiada ponad 20-letnie doświadczenie w pracy klinicznej i psychoterapeutycznej z dziećmi, młodzieżą oraz osobami dorosłymi, zdobyte m.in. podczas wieloletniej pracy w Klinice Psychiatrii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy (oddział stacjonarny zaburzeń lękowych i afektywnych, przykliniczna PZP oraz oddział dzienny rehabilitacji psychiatrycznej dzieci i młodzieży). Inicjatorka i aktywna założycielka Stowarzyszenia ASPI - pomocy osobom z Zespołem Aspergera w Bydgoszczy, w ramach którego przez wiele lat prowadziła psychoterapię indywidualną oraz grupową osób ze spektrum, a także grupy wsparcia dla rodzin. Współzałożycielka Ośrodka Terapii Rodzin przy Centrum Medycznym Gizińscy w Bydgoszczy (działającego w latach 2017-2019) oraz Fundacji NIE-zwykłej dla Rodziny. Członkini komitetu organizacyjnego cyklicznych konferencji "Bydgoskie Spotkania z Psychoterapią" w latach 2017-2019, na których każdorazowo była prelegentką. Należy do zespołu dydaktycznego szkoły psychoterapii akredytowanej przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne - całościowy kurs Psychoterapii z Psychodramą- Gdańsk.
Mgr Aleksandra Skwara
Psycholog, psychoterapeutka, trenerka. Ukończyła akredytowane pięcioletnie „Szkolenie Systemowo-Psychodynamiczne: Podejście Zintegrowane” prowadzone przez Fundację na Rzecz Rozwoju Psychoterapii i Terapii Rodzin „Kontekst” oraz Szkołę Psychoterapii Par i Rodzin w Laboratorium Psychoedukacji, a także pełne szkolenie z zakresu terapii skoncentrowanej na emocjach (EFT) dla par. Od ponad 20 lat związana z Akademią Górnośląską, gdzie jest wykładowczynią na jedynych w Polsce studiach podyplomowych „Fotografia w terapii i rozwoju osobistym”. Prowadzi zajęcia z wykorzystania fotografii w psychoterapii w Szkole Psychoterapii Integratywnej prowadzonej przez Ośrodek Silva Rerum. Pasjonatka i propagatorka wykorzystania fotografii w edukacji, rozwoju i terapii. Współorganizatorka pierwszej Ogólnopolskiej Konferencji Fototerapii – „Obraz w terapii. Fotografia jako narzędzie rozwoju i leczenia”. Prowadzi szkolenia, warsztaty oraz grupy seminaryjno-superwizyjne dla fototerapeutów.